Tradycja slamów poetyckich sięga lat 80., kiedy Marc Smith powołał do życia cykl poetycki w chicagowskich klubach jazzowych, chociaż niektórzy ich początków upatrują już w słownych pojedynkach Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Slam to wydarzenie o charakterze konkursowym, podczas którego każdy może zaprezentować publiczności swoją literacką twórczość. O wyniku decydują zgromadzeni widzowie, którzy w otwartym głosowaniu wybierają, kto przechodzi do następnego etapu. Dagmara Świerkowska-Kobus, współorganizatorka poznańskich turniejów slamerskich, definiuje go jako ruch literacki i to chyba najtrafniej określa jego szerokie znaczenie. W Polsce po raz pierwszy został zorganizowany w 2003 roku w warszawskiej Starej ProchOFFni. Obecnie jego stolicą stał się Poznań, gdzie od 2017 roku Fundacja KulturAkcja przygotowuje Ogólnopolskie Mistrzostwa Slamu Poetyckiego, które z roku na rok gromadzą coraz większą publiczność.

W tym roku do turnieju przystąpią reprezentanci 11 slamerskich ośrodków, m.in. bydgoskiego, katowickiego, krakowskiego czy - po raz pierwszy - szczecińskiego. Nie wszyscy uczestnicy zostali jeszcze wyłonieni, ale wiemy już, że wśród nich znajdą się przedstawiciele różnych pokoleń - najmłodszym będzie 13-letni olsztynianin. Zwycięstwo w lokalnych eliminacjach to jednak niejedyna droga do wzięcia udziału w mistrzostwach. Finał poprzedzą Eliminacje Ostatniej Szansy, w trakcie których z 20 zgłoszonych osób zostaną wyłonione 3 lub 4, które dołączą do pozostałych kandydatów do tytułu mistrza lub mistrzyni slamu. W turnieju po raz pierwszy weźmie udział także osoba z Paszportem Slamerskim. Jak tłumaczy Dagmara Świerkowska-Kobus z Fundacji KulturAkcji, jego powstanie wynika z podejścia do slamu jako do kultury bycia w ciągłym ruchu. Paszport otrzyma slamerski obieżyświat, który nie jest związany z jedną lokalną sceną, ale regularnie występuje w różnych miastach. Wybrany zostanie na podstawie liczby dotychczasowych występów i osiągniętych wyników.

A walczyć jest o co. Nagrodą za zajęcie pierwszego miejsca jest nie tylko tytuł mistrza lub mistrzyni i nagroda finansowa, ale także zaproszenie do uczestnictwa w mistrzostwach Europy i mistrzostwach świata oraz możliwość wydania swojej książki poetyckiej w wydawnictwie Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury.

- W Polsce slam często jest stawiany w kontrze do tradycyjnie pojmowanej poezji. Tymczasem za granicą poezja performatywna to naturalny etap rozwoju poezji pisanej, a slam jest pomostem między nimi. Ostatnio WBPiCAK opublikowała twórczość kilku osób, które zajmują się spoken wordem (poezją słowa mówionego - przyp. red.). Razem z poznańskim wydawnictwem chcemy stawiać następne kroki w jego rozpowszechnianiu - tłumaczy Dagmara Świerkowska-Kobus. Współpraca z WBPiCAK, poza wydaniem twórczości tegorocznego mistrza lub mistrzyni, obejmuje współprowadzenie warsztatów kreatywnego pisania. Podczas trzech sierpniowych spotkań poeci związani z wydawnictwem podzielą się swoją wiedzą z uczestnikami warsztatów.

Chociaż Ogólnopolskie Mistrzostwa Slamu Poetyckiego koncentrują się wokół sobotniego finału, są one wydarzeniem całotygodniowym. Poza wspomnianymi warsztatami i Eliminacjami Ostatniej Szansy w ich programie znajdziemy także performans w wildeckich Farbach, przygotowany przez Kolektyw Salamandruj, po którym każdy - bez slamerskiej rywalizacji - będzie mógł zaprezentować się publiczności. W czasie mistrzostw premierowo zobaczymy też stronę internetową Wirtualnego Archiwum Slamu Poetyckiego. Przed rozgrywką finałową, w Centrum Kultury Zamek, wystąpi elektroniczno-cold wave'owy zespół Wilson Wilson, w skład którego wchodzą Jakub Stodolny i Szymon Mackiewicz. Na scenie dołączy do nich Smutny Tuńczyk, zwycięzca Ogólnopolskich Mistrzostw Slamu Poetyckiego w 2020 roku.

Co decyduje o byciu dobrym slamerem? - Najważniejszy jest proces komunikacji. Yves Winkin mówił, że świat jest ciągłą ceremonią zaślubin, a ta ceremonia polega na tym, że ludzie negocjują ze sobą swoje przekazy. To właśnie dzieje się na slamie. Mamy do siebie zaufanie: ufamy, że to, co usłyszymy i powiemy, będzie na tyle wartościowe, że będziemy chcieli posłuchać więcej, powiedzieć więcej - uważa Dagmara Świerkowska-Kobus.

Magdalena Chomczyk

• 7. Ogólnopolskie Mistrzostwa Slamu Poetyckiego
• 12-19.08
• m.in. Dom Tramwajarza, CK Zamek
• wstęp wolny lub bilety: 5 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2023