Kolejna premiera w Teatrze Nowym zostanie oddana we władanie słowom niemieckiego pisarza - Ferdinanda von Schiracha, którego literatura cieszy się uznaniem w rodzimym kraju oraz poza jego granicami. Jego teksty przetłumaczono na ponad 35 języków, a pierwszy tomik krótkich form prozatorskich wydano stosunkowo późno, bo w chwili, gdy pisarz skończył czterdzieści pięć lat. Autor Sprawy Colliniego jest też adwokatem, specjalizującym się w prawie karnym. Problematyka twórczości von Schiracha odpowiada jego doświadczeniom osobistym i zawodowym. Jako wnuk zbrodniarza wojennego -  Baldura Benedikta von Schiracha, który przewodził Hitlerjugend, pisarz dorastał w aurze dylematów na temat zbrodni i kary. Nic wiec dziwnego, że w swojej twórczości autor Tabu chętnie rozważa istotę funkcjonowania prawa - zastanawia się nad jego skutecznością, sprawiedliwością oraz odpowiedzialnością. Chociaż trudno o proste i bezsporne definicje, to uproszczenia są konieczne, by móc podjąć działania praktyczne. Trudność tego rodzaju nurtuje niemieckiego pisarza i przekłada się na jego twórczość, która z kolei zostanie teraz przełożona na język teatru. Jak działania sceniczne wpłyną na jakość podejmowanych przez von Schiracha refleksji?

Treść Prawa wyboru zapowiada się zatem jako dobrze dopracowany i przemyślany koncept, wsparty doświadczeniem autora. Postacie prezentowane na scenie zostaną wystawione na ocenę Komisji Etyki. Ekspertki z dziedziny prawa, teologii i medycyny skonfrontują się z przewodniczącą oraz członkinią wspomnianej instytucji, ale nie tylko. Możemy się spodziewać, że rola widowni będzie w tym spektaklu znacząca. W samym opisie przedstawienia czytamy, że "Tytułowe PRAWO WYBORU należy w naszym przedstawieniu do widzów. To Państwo zdecydują o losie głównego bohatera tekstu Ferdinanda von Schiracha - w tej roli Aleksander Machalica". Czym prawo wyboru będzie oraz na jakiej podstawie zostanie ono rozporządzone między publicznością? - pozostaje zgadywać i wyczekiwać.

Spodziewać się można, że wybory postawione przed postaciami oraz publicznością będą bliskie współczesnym problemom i tendencjom rozumienia lub obserwowania aktualnie palących kwestii społeczno-politycznych. Chociaż nie wiadomo, co w przypadku tej realizacji scenicznej kryje się za określeniem, "karta przetargowa", wiemy, że postacie będą nimi dysponować w intencji wpłynięcia na werdykt. Czy twórcy spektaklu pokuszą się o refleksję na temat medialnych manipulacji i "fakenewsowej" propagandy, które dzisiaj stanowią ważny element rozważań na temat wolności? Wiele może nas zaskoczyć nie tylko w pomysłach na przeprowadzenie widzów przez meandry argumentów, przekonań i perspektyw, ale też w  koncepcjach rozumienia oraz inscenizowania takich jakości jak "człowieczeństwo" czy "prawo do życia". Te z kolei okażą się konieczne do zdefiniowania, by sprawdzić, w jaki sposób budzące kontrowersje dylematy na temat dostępności eutanazji, prawa do przerwania opieki paliatywnej zostaną skomentowane przez publiczność.

Julia Niedziejko

• Prawo Wyboru Ferdinanda von Schiracha
• reżyseria: Piotr Kruszczyński
• dramaturgia: Michał Pabian
• premiera: 23.04, g. 19
• Teatr Nowy
• bilety: 50-80 zł

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2022