Kultura w Poznaniu

Historia

opublikowano:

O uprawie roli i poznańskim handlu

Czy poradnik o uprawie roli i hodowli bydła adresowany do rolników może wnieść cokolwiek do wiedzy o historii Poznania? Oczywiście, że może. Przekonaliśmy się o tym my, wkrótce przekonają się goście Cyryla.

. - grafika artykułu
Porady z zakresu hodowli koni, fot. www.cyryl.poznan.pl

5 lipca 1889 roku z inicjatywy Maksymiliana Jackowskiego, znanego działacza społecznego i patrona kółek rolniczych w Wielkopolsce, ukazał się pierwszy numer redagowanego w języku polskim tygodnika "Poradnik Gospodarski". Wydawcą gazety Jackowski uczynił Antoniego Brownsforda, publicystę, redaktora i znawcę tematów rolniczych. Zadaniem periodyku, organu kółek rolniczych w Wielkim Księstwie Poznańskim, było podniesienie poziomu oświaty rolniczej wśród włościan i propagowanie nowoczesnych form gospodarowania. Efektem tej prasowej edukacji miała być modernizacja jak największej liczby wielkopolskich gospodarstw i zatrzymanie ich w polskich rękach, ponieważ nowoczesne gospodarstwo mogło wydajniej pracować i zarabiać na siebie, co chroniło je przed bankructwem i przejęciem przez bogatych rolników niemieckich. Początkowo czasopismo nie było zbyt popularne, duża konkurencja na rynku tytułów o tematyce rolniczej w Wielkopolsce sprawiała, że nowym periodykom było bardzo trudno przebić się ze swoją ofertą.

Dopiero kiedy w 1893 roku redakcję tygodnika przejął syn Antoniego Kazimierz, który rozszerzył zasięg gazety na Królestwo Polskie i Galicję, czytelników zaczęło przybywać. Prawdopodobnie w pierwszych latach XX wieku prenumeratorzy "Poradnika" każdego roku otrzymywali w "bonusie" od wydawcy kalendarze rolnicze "z miejscem do zapisków na każdy miesiąc i z przypomnieniem najważniejszych robót". Dodatkiem do kalendarza była niewielkich rozmiarów książeczka, rodzaj podręcznika, który zawierał liczne wskazówki i informacje z zakresu upraw i hodowli, działania maszyn rolniczych, melioracji, wykorzystania nawozów sztucznych, zabezpieczania płodów rolnych przed klęskami żywiołowymi i chorobami roślin czy pszczelarstwa.

Taki dodatek do kalendarza rolniczego "Poradnika Gospodarskiego" z 1914 roku trafił do Cyryla z prywatnego archiwum Alicji Sczanieckiej. Prawdopodobnie zostałby przez nas potraktowany jako ciekawostka związana z Poznaniem ze względu na postać inicjatora i wydawcy gazety, gdyby nie jego zawartość. Okazało się bowiem, że ta niepozorna książeczka z powodzeniem może służyć jako przewodnik po firmach, hurtowniach, fabrykach, składach, magazynach, kawiarniach, drogeriach, sklepach i bankach funkcjonujących w Poznaniu w pierwszym roku I wojny światowej. Albo jako firmowa książka adresowa. Wygląda na to, że w 1914 roku tygodnik był już uznanym w Poznaniu i Wielkopolsce periodykiem, skoro prawie setka poznańskich firm zdecydowała się na umieszczenie w nim swoich reklam i anonsów. Dzisiaj informacje zawarte w dodatku do kalendarza nie mają już żadnej praktycznej wartości, część porad brzmi wręcz anegdotycznie, ale towarzyszące im ogłoszenia działających pod zaborami poznańskich przedsiębiorców i usługodawców, z dokładnymi adresami, szczegółową ofertą czy asortymentem, mają wartość bezcenną dla historii miasta. Dlatego Cyryl dodatek opublikuje - dla potomności i przyszłych badaczy dziejów Poznania.

Magdalena Grzelak-Grosz, Danuta Bartkowiak

© Wydawnictwo Miejskie Posnania 2021